WYSTAWA ORIGIN
W relacji.
Marta Czyż
Osmoza jest jednym z przykładów dyfuzji – procesu rozprzestrzeniania i przenikania się cząsteczek różnych substancji w wyniku ich ruchu. Polega na przemieszczaniu i wymianie cząsteczek energii przez półprzepuszczalną membranę rozdzielającą roztwory o różnym stężeniu. Jest to działanie spontaniczne i prowadzi do wyrównania stężeń. Osmoza była pierwszym hasłem, które przyszło mi do głowy, gdy podjęłam się realizacji pierwszej wystawy z cyklu Przenikania. Polega on na zestawianiu ze sobą prac artystów i artystek, których wyobraźnia i wrażliwość w interesujący sposób ze sobą korespondują. Na wystawie pokazujemy prace dwóch artystek – Magdaleny Głodek i Magdaleny Abakanowicz. Reprezentują one inne pokolenia i czas w sztuce, opowiadają odmienne historie, ale ważnym elementem tego pokazu staje się wymiana energii, jaka zachodzi pomiędzy ich pracami.
Magdalena Głodek jest malarką i ilustratorką. Świat jej obrazów to monochromatyczne portrety i abstrakcje. To senny świat zatopiony w niebieskościach, bielach i szarościach, które pojawiają się w formie bardzo mocnych faktur. Nie są to klasyczne zacieki na płótnie. Głodek dodaje do swoich farb drobny piasek, przez co farba tężeje i wychodzi ponad płótno, tworząc strukturę zbliżoną do reliefu. Na wystawie zobaczymy jej cztery obrazy i instalację z cyklu Origin. W pracy zatytułowanej Origin One Głodek idzie o krok dalej – pojawia się konstrukcja, która staje się elementem rytuału przejścia. Obraz, który staje się obiektem – ni to rzeźbą, ni to instalacją. Wchodzimy do niej, oglądamy ją od wewnątrz i swoje doświadczenie porównujemy z tym, co zobaczyliśmy przed wejściem. Wchodząc do środka przenikamy właściwie w środek obrazu i na chwilę stajemy się jego częścią, czujemy pokusę, aby dotknąć porowatej struktury obrazu-instalacji stworzonej z farby i piasku.
Origin One towarzyszą na wystawie dwa abakany Magdaleny Abakanowicz. Obie prace cechuje pewna organiczność, obie pobudzają zmysły – są utrzymane w ciepłych kolorach, ich forma i faktura sprawiają, że mamy ochotę ich dotknąć. Jednak prace Głodek i Abakanowicz nie powstały w wyniku przewidywalnych procesów naturalnych, ale są efektem procesów twórczych i rządzą nimi prawa twórczego eksperymentu. Abakanowicz, która wybiera mięsistą włóczkę, z której tka swoje prace, tworzyła w czasach dużych ograniczeń technicznych. W związku z tym to, co powstaje, nie jest tradycyjną tkaniną ani tapiserią, lecz półrzeźbiarskim obiektem, który artystka nazywa abakanem. W kontraście do Abakanowicz, tworząca współcześnie Głodek dysponuje niemal nieograniczonymi możliwościami technicznymi i wybiera tradycyjne malarstwo, aby w swej sztuce sprawdzać i przekraczać jego formalne granice.
W środku Origin One materia malarska zmienia się. Pojawiają się kolejne odsłony tego obrazu: nie tylko przód i tył, ale też wnętrze i zewnętrze. Głodek proponuje nam różne spojrzenia i doświadczenia zależnie od tego, gdzie się znajdujemy. Origin One to praca o stracie i ponownym odnalezieniu się w nowym już stanie. Dla artystki to powrót do korzeni, do cech rodziców i dziadków, które w sobie odnajdujemy i akceptujemy, do ich historii, często trudnych i bolesnych. Origin One pozostawia nam wybór – od nas zależy, w którym miejscu tej przestrzeni chcemy przebywać, i w której fazie tego procesu chcemy się znaleźć. Historię powstania tej pracy w jej bardziej prywatnej odsłonie pokazuje video, które funkcjonuje jak sekwencja obrazów, które mogłyby być namalowane przez artystkę.
Abakanowicz tworzy strukturę totem, która działa w przestrzeni, mocno oddziałuje na patrzącego. Głodek skłania się ku doświadczeniu i indywidualnej kontemplacji. Ich odmienne prace, postawione obok siebie oddziałują na siebie osmotyczną aurą, ich energia przenika się, tworząc nowe znaczenia.
Marta Czyż jest historyczką sztuki, niezależną kuratorką, autorką tekstów o sztuce współczesnej, członkinią AICA.
Magdaleny.
Przenikania i przejścia
Wystawa pod tytułem Origin nawiązuje wprost do cyklu abstrakcyjnych dzieł autorstwa Magdaleny Głodek o tym samym tytule. W towarzystwie dwóch dzieł Magdaleny Abakanowicz pt. Femme i Virility, artystka prezentuje na ekspozycji zorganizowanej w przestrzeni hallu budynku Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie swoje trzy obrazy akrylowe oraz dużą instalację wykonaną z wielkoformatowych strukturalnych płócien, zawieszonych na konstrukcji, tworzącej kształt koła o średnicy dwóch metrów, wysokiej na trzy metry, zaś w obwodzie mierzącej aż ponad sześć metrów – będącej rodzajem bramy/ przejścia – przez którą widz wchodzi do właściwej przestrzeni wystawy. Ta wielka kompozycja wykonana z wykorzystaniem dwóch dominujących kolorów: z zewnątrz – czerwieni oraz beżu na powierzchni wewnętrznej przestrzennej kompozycji Głodek, koresponduje z podwieszonym do sufitu dziełem Magdaleny Abakanowicz pt. Femme – o charakterystycznej dla wielu kompozycji Abakanowicz – waginalnej formie.
Poprzez przestrzenną, zamykającą się formę wielkiej płóciennej kompozycji, Magdalena Głodek nawiązuje do zakorzenionych w każdym człowieku wzorców, zataczających w każdym kolejnym pokoleniu koło powtarzających się historii. Historii – które w dużej mierze są opowieścią o jej osobistych doświadczeniach i procesie poszukiwania samej siebie w dualizmie własnej natury – który przejawia się niekończącym się procesem zadawania pytań i szukania na nie odpowiedzi – przenoszonym na artystyczną formę wyrazu. Jak mówi sama artystka: „Każdy człowiek rodzi się z biologicznie zakorzenionymi dwiema podstawowymi zdolnościami: zdolnością do miłościi zdolnością do uczenia się. Mamy też wpisane w swoje życie kody, nawarstwiające się z pokolenia na pokolenie. Głównym przesłaniem cyklu Origin jest więc powrót do źródeł, prowadzący poprzez drogę prowadzącą przez otwartą bramę do wewnętrznego świata artystki – a przez to i każdego z nas. Motyw przejścia/bramy staje się centralnym elementem ekspozycji, tak w znaczeniu symbolicznym, jak i estetycznej aranżacji całej wystawy, w której poprzez kolor i fakturę malarskich dzieł oraz przestrzennej kompozycji – Magdalena Głodek nawiązuje do plastycznej formy pracy Magdaleny Abakanowicz Femme – waginalnego przejścia – symbolizującego bramę życia. „Nasze życie – mówi sama artystka – jest wpisane w pewien rytm: jego początek oraz kolejne etapy dojrzewania, aż do śmierci. Kompozycja Origin One – jest swoistą bramą do wewnętrznego świata każdego z nas. Przez tę bramę buduję wizualną strukturę swoich korzeni, na bazie nagromadzonych emocji po stracie – która jest także moim udziałem w dotychczasowym życiu”.
Spotkanie w jednym miejscu dzieł klasyczki polskiej sztuki współczesnej – Magdaleny Abakanowicz z pracami Magdaleny Głodek – artystki młodego pokolenia nie jest przypadkiem, lecz wynikiem kompatybilności zamysłu artystycznego/twórczego obu artystek i ich odniesień do wewnętrznych motywacji artystycznych działań, które na wystawie przedstawione zostały według klucza wzajemnego „przenikanie się”. Idea „przenikania” się twórczości obu artystek materializuje się na wystawie poprzez pokazane po raz pierwszy na publicznej prezentacji dwóch dzieł Magdaleny Abakanowicz pochodzących z prywatnej kolekcji. Tkanina Magdaleny Abakanowicz pt. Femme, prezentowana była po raz pierwszy na Międzynarodowej Wystawie Światowej Sztuki Współczesnej NordArt 2022 w Pawilonie Polskim, stanowiąc jedną z głównych kompozycji ekspozycji zaaranżowanej według hasła/ tytułu „Ponad granicami”, której głównym przesłaniem była prezentacja zarówno klasyków polskiej sztuki współczesnej – jak i artystów młodego pokolenia, tworzących zarówno w Polsce, jak i w krajach europejskich i pozaeuropejskich. Druga tkanina Magdaleny Abakanowicz, pt. Virility, prezentowana jest po raz pierwszy od jej powstania. I tak, jak wielka, podwieszona do sufitu, przestrzenna instalacja/brama Magdaleny Głodek „przenika się” z również przestrzenną tkaniną pt. Femme Magdaleny Abakanowicz, tak płaskie akrylowe kompozycje abstrakcyjne młodej polskiej artystki, „przenikają się” z płaskimi pasami tryptyku tkaniny Virility Magdaleny Abakanowicz
Pokazane na warszawskiej wystawie według klucza „przenikania się” dzieła Magdaleny Abakanowicz i Magdaleny Głodek, stają się powodem do wielu pól interpretacyjnych i znaczeniowych. Prowokują do zadawania pytań o kondycję człowieka we współczesnym świecie z perspektywy dwóch artystek i dwóch pokoleń.
prof. dr hab. Jan Wiktor Sienkiewicz
Kierownik Katedry Historii Sztuki XX wieku w Europie Środkowej i na Emigracji
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
Video Origin powstało jako forma artystycznego wyrazu, połączona z instalacją artystyczną Origin One. Jest odsłoną emocji, atmosfery i otoczenia, w których była tworzona. Video uzupełniają autorskie teksty artystki dotyczące szerszego spojrzenia na cykl Origin.
reżyseria Celina Przyklęk, kamera Thomas Gronenberg, kuratorka Marta Czyż
